مالیات چیست؟ معرفی انواع و شرایط معافیت
مالیات که با نام خراج هم شناخته می‌شود، به عنوان یکی از شاخه‌های درآمدی هر دولت محسوب می‌شود. این مبلغ به دلایل مختلف و تحت شرایط مختلف از افراد جامعه گرفته می‌شود که اغلب افراد از دلایل آن بی‌خبر هستند. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی انواع مالیاتها و دلایل گرفتن آنها بپردازیم.
افراد مشمول مالیات
تمام افراد که به عنوان شهروندان یک کشور محسوب می‌شوند مشمول مالیات هستند و موظف‌اند تا خراجی که برای آنها تعیین می‌شود را بپردازند. برای مثال در ایران:
- افراد حقیقی ایرانی مقیم ایران، نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران کسب می‌کنند
- افراد حقیقی ایرانی مقیم خارج از ایران، نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران کسب می‌کنند
- اشخاص حقوقی ایرانی، نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران کسب می‌کنند
مشمول می‌شوند.
انواع مالیات
در ایران مالیات به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد. در ادامه به بررسی هر یک از آنها میپردازیم.
مالیات مستقیم
این نوع به صورت مستقیم بر درآمد و دارایی افراد اعمال می‌شوند و بر اساس این دو عامل محاسبه می‌شوند.
مالیات بر درآمد
در این نوع همانطور که از نامش پیدا است، درآمد افراد و موسسات که از منابع مختلف مانند کار، سرمایه، املاک و غیره است، محاسبه می‌شود و براساس درصد‌های مختلفی که برای افراد و موسسات وجود دارد برای آنها نرخ تعیین می‌شود.
برای مثال، نرخ مالیات بر درآمد افراد مقیم ایران با درآمد سالانه کمتر از 50 میلیون تومان 10 درصد است. البته این نرخ برای افراد با درآمد سالانه بیشتر از 100 میلیون تومان متفاوت است و به 35 درصد می‌رسد.
مالیات بر دارایی
این نوع خراج هم، همانطور که از نامش پیدا است براساس دارایی افراد محاسبه می‌شود. این دارایی‌های می‌توانند شامل املاک، خودرو، سهام و غیره باشد.
نرخ براساس نوع دارایی محاسبه می‌شود و هر یک از دارایی‌ها نرخ‌های متفاوتی برایشان وجود دارد. برای مثال برای املاک، نرخ مالیات 1 در هزار برای واحدهای مسکونی با ارزشی بین 10 تا 15 میلیارد تومان محاسبه می‌شود و نرخ مالیات 2 در هزار برای واحدهای مسکونی با ارزشی بین 15 تا 25 میلیارد تومان محاسبه می‌شود. این موضوع به این معنا است که اگر ملک شما 15 میلیارد تومان ارزش‌گذاری شود، باید سالانه 5 میلیون تومان بابت خراج بپردازید.
مالیات غیر مستقیم
ممکن است که شما تا به حال مشمول مالیات مستقیم نشده باشید و تجربه پرداخت این نوع خراج را نداشته باشید اما مطمئنن طی سال‌های زندگی خود چندین بار مالیات غیر مستقیم پرداخت کرده‌اید و احتمال این وجود دارد که به هیچ عنوان متوجه نشده‌اید.
این نوع خراج که به نوع غیر مستقیم شناخته می‌شود، درواقع بصورت مستقیم از افراد گرفته نمی‌شود و براساس خرید و فروش کالا و خدمات اعمال می‌شود. این موضوع به این معنا است که تمام شهروندان چندین بار این مبلغ را پرداخته‌اند و همانطور که گفتیم احتمالا متوجه نشده‌اند و اصلا به آن توجه نکرده‌اند.
این نوع خراج هم دارای نوع‌های مختلفی است که بر ارزش افزوده، بر واردات و بر صادرات محاسبه و اعمال می‌شود. در ادامه به بررسی هر یک از آنها میپردازیم.
مالیات بر ارزش افزوده
یکی از عامیانه‌ترین مالیات‌های غیر مستقیمی که تمام افراد آن را میپردازند، مالیات بر ارزش افزوده است. درواقع ارزش افزوده به تفاوت قیمت فروش کالا یا خدمات و خرید مواد اولیه و سایر هزینه‌های تولید آن گفته می‌شود. نرخ این نوع خراج در ایران برای کالاهای وارداتی 9 درصد، برای کالاهای تولیدی 6 درصد و برای خدمات 3 درصد محاسبه می‌شود.
مالیات بر واردات
این نوع مالیات بر کالاهای وارداتی اعمال می‌شود. نرخ علی‌الحسابی که برای این نوع کالاها در نظر گرفته شده است 2 درصد است که این نرخ براساس نوع کالاها تغییر پیدا می‌کند. برای مثال، درصدی که برای واردات خودروهای بنزینی با حجم موتور کمتر از ۱۰۰۰ سی سی درنظر گرفته شده است 10 درصد است.
مالیات بر صادرات
علاوه بر واردات، بر صادارت هم خراجی اعمال می‌شود. نرخ این نوع مالیات براساس مقدار درآمدی که شخص از صادرات کالا کسب می‌کند محاسبه می‌شود. برای مثال نرخ برای افرادی که تا 30 میلیون تومان از صادرات سود کسب می‌کنند، 10 درصد است.
همانطور که دیدید هر یک از این نوع مالیاتها دارای شرایط خاصی هستند و نرخ‌ها مختلفی براساس عوامل مختلف برای هر یک تعیین شده است. یکی از جذاب‌ترین مسائلی که درباره مالیات وجود دارد، معافیت از آن است که در ادامه به بررسی کوتاهی درباره این موضوع میپردازیم.
معافیت مالیاتی
دلیل وجود همچین قانون و شرایطی درواقع برای حمایت دولت از تولید کنندگان و همچنین مصرف کنندگان است. معافیت براساس شرایط مختلفی تعیین می‌شود. برای مثال ما معافیت‌هایی در زمینه کسب و کارهای مختلفی داریم که طبق شرایط و دلایلی خاصی محاسبه می‌شوند و بیشتر برای حمایت از تولید کنندگان و فروشندگان اتخاذ می‌شود.
اما شرایط معافیت‌های دیگری هم مانند معافیت جهیزیه یا حتی بیمه عمر از مالیات داریم که جزو دسته‌هایی محسوب می‌شوند که بیشتر برای حمایت مصرف کنندگان اتخاذ شده است.
همچنین گفته می‌شود:
- اشخاصی که درآمد آنها از فعالیت‌های خیریه و عام‌المنفعه حاصل شود
- اشخاصی که درآمد آنها از حقوق بازنشستگی یا وظیفه تامین اجتماعی حاصل می‌شود
- اشخاصی که درآمد آنها از فعالیت‌های کشاورزی حاصل می‌شود
مشمول معافیت مالیاتی هستند.
جمع بندی
طی این مقاله به بررسی مالیات، افرادی که مشمول آن می‌شوند، انواع آن و شرایط معافیت را بررسی کردیم. بطور کلی خراج مسئله‌ای هست که همه شهروندان یک کشور با آن روبرو هستند و متاسفانه چندان اطلاعات کافی درباره آن ندارند. بهترین راه حل برای اینکه بتوانید از پس این مسئله بر بیایید این است که با یک مشاور مالیاتی که به این موضوع اشراف کامل دارد صحبت کنید و کمک بگیرید.
ممنونیم که تا آخر این مقاله با ما همراه بودید. امیدواریم توانسته باشیم طی این مقاله شما را با مالیات و شرایط آن آشنا کنیم. خیلی خوشحال می‌شویم نظرات خود را زیر همین پست برای ما بنویسید و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
منابع:
دیدگاهتان را بنویسید